10 موقعیتی که مغز شما در آن هنگ میکند!

در زندگی روزمره خود با اطلاعات بسیار زیادی رو به رو می شویم که مغز مسئول پردازش آن هاست. قرار است مغز اطلاعات بیرونی را به درستی پردازش کند، نتیجه درستی بگیرد و به ما برای زندگی در این دنیای پر از محرک کمک کند. اما مغز، سیستمی پیچیده است که خطاهایی هم دارد. خطاهای مغز در زندگی روزمره دائم اتفاق می افتد و برخی از آن ها را ما حتی به خطای مغزی نسبت نمی دهیم. دانستن این که چه پدیده های مغزی باعث این خطاهای روزمره می شود، خالی از لطف نیست.

تا به حال شده وارد اتاقی شوید اما به کل فراموش کنید که اصلا برای چه وارد آن اتاق شدید؟ به گزارش خبرآنلاین، نکته جالب این است که درها می توانند مقصر اصلی این فراموشی عجیب باشند. روان شناسان دانشگاه نوتردام کشف کرده اند که عبور از یک در، باعث پدیده ای در مغز می شود که می توان آن را جداکننده رویدادی نامید. در این پدیده، عبور از در، بخشی از افکار و خاطرات را از دسته ای دیگر جدا می کند، درست همان طور که در فیلم ها عبور از یک در به معنای خارج شدن از یک صحنه و ورود به صحنه ای دیگر است. بنابراین می توان به زبان ساده گفت وقتی از یک در عبور می کنید، مغزتان اطلاعات مربوط به اتاق قبلی را کنار می گذارد و با ارائه صفحه ای سفید و جدید، خود را برای فضایی تازه آماده می کند.

وقتی برای گردش شبانه همراه با اطرافیان بیرون از خانه هستید، ماه می تواند عنصری زیبا و خاطره انگیز باشد. به احتمال زیاد برای شما هم پیش آمده است که در مواردی، ماه را بسیار بزرگ تر از معمول ببینید،  با این که می دانید ماه بزرگ تر نشده و همان اندازه قبلی است. در واقع این بزرگ دیدن ماه هم یکی دیگر از خطاهایی است که مسئولش مغزمان است. به احتمال زیاد دلیل این پدیده که خطای دید ماه یا خطای دید پونزو نامیده می شود،  این است که ما عادت داریم ابرها را بالای سر خودمان ببینیم و می دانیم که وقتی ابری را در افق می بینیم،  آن ابر می تواند بسیار بسیار از ما دور باشد. اگر ابری در افق به اندازه ابری که بالای سرمان است به نظر بیاید، با خود فکر می کنیم: آن ابر باید خیلی بزرگ باشد و چون ماهی که در نزدیکی خط افق می بینیم به اندازه ماهی است که به طور معمول بالای سر خود می بینیم، این طور ادراک می کنیم که ماه در نزدیکی افق خیلی بزرگ است! پس در دیدن اندازه ماه مشکلی نیست، اما مغز آن را بزرگ تر پردازش می کند.

آژیرها و بوق ها:

کدام یک از این صداها بدترند: صدای زنگ ساعت دیجیتالی؟ صدای کامیونی که در حال عقب آمدن برای بارگیری است یا صدای سیستم تشخیص حریق وقتی باتری آن رو به اتمام است؟ همه آن ها آزاردهنده اند. این صداها در واقع متعلق به زندگی مدرن امروزی هستند و آزاردهنده اند چون از مواردی هستند که باعث می شوند مغز کمی هنگ کند. تکامل ما در راستای شنیدن این صداها نبوده است، به همین دلیل هم برای فهم آن ها مشکل داریم.

عکس ها: همان طور که ما برای شنیدن صدای آژیرها تکامل نیافته ایم، برای دیدن عکس هم تکامل نیافته ایم!  همان طور که ممکن است مادربزرگ شما یاد بگیرد با اینترنت کار کند، اما حسی درونی از آن ندارد، ما هم هشیارانه عکس ها را می بینیم و دریافت می کنیم اما مغزهای ناهشیارمان نمی توانند به راحتی آن ها را از افراد و اشیایی که از آن ها عکاسی شده است، تفکیک بدهند.

مطالعات نشان داده اند که مردم در پرتاب دارت به سمت عکس کسانی که دوست دارند، دقت خیلی کمتری دارند. همچنین مطالعه دیگری نشان می دهد که وقتی از افراد خواسته می شود عکس فردی را پاره کنند که در کودکی برایش ارزش و احترام زیادی قائل بوده اند، خیس عرق می شوند. دیدن عکس ها، برخلاف بسیاری دیگر از کارهایی که ما در زندگی روزمره خود انجام می دهیم،  میلیون ها سال سابقه تکامل و تمرین ندارد و به همین دلیل هم مغز ما در جدا کردن عکس ها از واقعیت دچار مشکل می شود.

قرمز- سبز: شما رنگ قرمز- آبی را می شناسید،  همان رنگی که اسمش را بنفش گذاشته ایم. در واقع رنگی دیگر هم داریم که قرمز- سبز است،  اما ما هیچ اسمی برای آن نداریم،  چون آن را نمی بینیم و در واقع مغزمان در برابر آن کور است! این محدودیت در درجه اول به نحوه دریافت رنگ ها برمی گردد. درون شبکیه چشم ما سلول هایی وجود دارد که دوقطبی هستند. وقتی به رنگ قرمز نگاه می کنیم، فعالیت این سلول ها به مغز می گوید که با رنگ قرمز روبه رو است و وقتی به رنگ سبز نگاه می کنیم، این سلول  ها دست از فعالیت برمی دارند و این توقف فعالیت برای مغز به معنای دیدن رنگ سبز است. به طور معمول، همکاری این نوع سلول ها در شبکیه چشم به ما امکان دیدن اغلب ترکیب های رنگی را می دهد اما در مورد رنگ های قرمز و سبز، نمی توانیم هر دوی آن ها را از یک نقطه ببینیم و پردازش کنیم. البته در شرایط آزمایشگاهی می توان چشم را وادار کرد که هر 2 رنگ را به طور هم زمان ببیند.

تا به حال به چرخ های خودروهای در حال حرکت در فیلم ها نگاه کرده اید؟ حتما دیده اید که به نظر می رسد رو به عقب حرکت می کنند. دوربین های فیلم برداری از صحنه با طیفی محدود تصویر می گیرند و این در واقع خطای مغز ماست که تصاویر دارای فاصله را پیوسته پردازش می کند و فکر می کند حرکت را در آن دیده است. وقتی این تصاویر دارای فاصله از چرخ های در حال حرکت گرفته و به مغز نشان داده می شود، مغز آن ها را در حال حرکت رو به عقب پردازش می کند چون در این حالت، تفاوت 2 تصویری که پشت سر هم آورده می شود، کمتر است. مغز ما هم از داده های بیرونی تصاویر مجزایی می گیرد،  درست مانند آن چه در فیلم برداری اتفاق می افتد. بنابراین مغز ما هم در حال فیلم برداری از دنیایی است که ما در آن زندگی می کنیم . اما همیشه سرعتش به اندازه ای بالا نیست که چرخ های در حال حرکت را در همان جهتی ببیند که واقعا می چرخند.

تا به حال شده است که ببینید کسی با نگاه کردن به یک لامپ روشن 4 بار عطسه کند؟ آیا ممکن است کسی به نور حساسیت داشته باشد؟ به این پدیده، واکنش عطسه نوری گفته می شود، یک به هم ریختگی مغزی که زیاد شناخته شده نیست. به طور کلی، واکنش عطسه ما به طور غیرارادی و در زمانی اتفاق می افتد که چیزی مزاحم وارد بینی ما شود. واکنش دیگری که ما به طور معمول تجربه می کنیم این است که وقتی با نور زیاد روبه رو می شویم، مردمک هایمان تنگ تر می شود. همه واکنش هایی که بدن ما نشان می دهد در واقع به پیام های پیچیده  درون سیستم عصبی مغز برمی گردد. چنین تصور می شود که پیام های ترکیبی می توانند نتایج ناخواسته ای را به همراه داشته باشند.

مناظر کاملا باز:

وقتی مردم در بیابان، صحرا یا جنگل های تنک و خلاصه هر جا که عاری از نشانه های خاص باشد شروع به راه رفتن کنند، درون دایره ها راه می روند. آزمایش های انجام شده روی افرادی که با چشم بسته راه می رفتند، نشان می دهد که بدون نشانه های بیرونی، در دایره هایی با قطر 20 متر دور خودمان می چرخیم، در حالی که باور داریم در حال راه رفتن در یک مسیر مستقیم هستیم. بر اساس مطالعات محققان موسسه زیست- ژن عصب شناسی مکس پلانک آلمان، چرخیدن به دور خود بر اثر تغییر احساس رو به جلوی فردی که در حال راه رفتن است اتفاق می افتد. با هر گام، انحراف کوچکی در سیستم حفظ تعادل مغز یا شاید سیستم هشیاری بدن اتفاق می افتد و روی احساس فرد در مورد این که مسیر مستقیم کدام است تاثیر می گذارد. این انحراف های جزئی روی هم جمع می شود و به مرور زمان باعث می شود که فرد در دایره هایی حتی با قطر کمتر دور خودش بچرخد. وقتی بتوانیم با داشتن یک ساختمان یا کوه در منظره احساس جهت یابی خود را تنظیم کنیم، این انحراف های مغز روی هم انباشته نمی شود.

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که احساس کنید گوشی همراهتان درون جیبتان می لرزد یا زنگ می زند، اما وقتی آن را از جیبتان بیرون می آورید می بینید هیچ خبری نیست؟ اگر برای شما هم مانند اغلب مردم چنین اتفاقی می افتد، پدیده ای را تجربه می کنید که به آن لرزش خیالی گفته می شود و باز هم مغز مقصر است! مغز شما در واکنش به آشفتگی های زندگی به غلط نتیجه گیری هایی دارد. مغز با اطلاعات حسی زیادی بمباران می شود؛ مجبور است محرک های مزاحم و بی استفاده را حذف کند و سیگنال های مهم را بیرون بکشد و پردازش کند. در دوران قدیم ممکن بود منحنی هایی را که از گوشه چشم می دیدیم، به اشتباه یک مار ببینیم. اما امروزه بیشتر ما بسیار با فناوری درگیریم و مغز ما ممکن است هر چیزی مانند خش خش لباس یا صدای شکم را به اشتباه به عنوان زنگ یا لرزش گوشی همراه پردازش کند و در نتیجه باعث شود دچار توهم صدای زنگ گوشی همراه یا حتی لرزش آن شویم.